Morning-afterpil

Wanneer je onbeschermde seks hebt gehad, is de kans aanwezig dat je zwanger raakt. Als je niet zwanger wilt worden dan kun je als noodanticonceptie de morning-afterpil nemen. In de morning-afterpil zit een hormoon. Het zorgt ervoor dat er geen eicel vrijkomt uit de eierstokken. Slik de morning-afterpil zo snel mogelijk na onbeschermde seks, het liefst binnen 12 uur. Dan is de kans dat je zwanger wordt het kleinst. 

Je hebt onbeschermde seks gehad:

• als je geen voorbehoedmiddel gebruikt hebt of
• als het gebruikte voorbehoedsmiddel niet goed werkt. 
  Bijvoorbeeld:
  - als het condoom is gescheurd of afgegleden
  - als je de anticonceptiepil gebruikt en:
                  - je bent 1 of meer pillen vergeten, of
                  - je hebt overgegeven binnen 4 uur na het slikken van de pil, of
                  - je hebt waterdunne diarree 

Kijk in de volgende gevallen voor informatie over wat je moet doen op Thuisarts.nl

• als je de minipil meer dan 12 uur te laat hebt geslikt
• als je de prikpil te laat hebt gehaald
• als je de minipil, hormoonring of hormoonpleister niet goed hebt gebruikt
• als je medicijnen gebruikt waardoor de pil niet meer goed werkt
• als je bang bent dat je spiraaltje is losgeschoten
• als je pessarium of cervixkapje is verplaatst of het te vroeg is verwijderd

Na onbeschermde seks kun je de morning-afterpil slikken. 
Er zijn 2 soorten: 

• de morning-afterpil met levonorgestrel
• de morning-afterpil met ulipristal

Slik de morning-afterpil het liefst binnen 12 uur. Dan is de kans dat je zwanger wordt het kleinst. 
De pil met levonorgestrel kun je eventueel nog binnen 72 uur (3 dagen) na onveilige seks slikken. 
De pil met ulipristal kun je eventueel nog binnen 120 uur (5 dagen) na onveilige seks slikken. 

De morning-afterpil kun je niet nemen als

• je pillen slikt tegen hiv, epilepsie of tuberculose
• je Sint-Janskruid gebruikt
• je een ziekte van je lever of darmen (zoals de ziekte van Crohn) hebt
• je maagzuurremmers gebruikt

De morning-afterpil kan een zwangerschap voorkomen. Het stopt de afgifte van een eicel door de eierstokken. Maar het kan niet voorkomen dat een bevruchte eicel zich hecht aan de baarmoeder. Daarom is het belangrijk om de pil zo snel mogelijk na onveilige seks te slikken.

De morning-afterpil werkt niet als je net een eisprong hebt gehad en het kan niet voorkomen dat een bevruchte eicel zich hecht aan de baarmoeder. Meestal is dit 14 dagen voor je ongesteld moet worden. Je kunt dan wel een koperspiraaltje krijgen om niet zwanger te worden.

Ongeveer 20 van de 1000 vrouwen die de morning-afterpil slikken worden toch zwanger.
In een morning-afterpil zitten veel meer hormonen dan in de pil. Bijwerkingen van de hormonen zijn misselijkheid, hoofdpijn, pijnlijke borsten en lichte somberheid. Maar niet elke vrouw heeft daar last van. De bijwerkingen verdwijnen na 2 dagen. Het wordt afgeraden om meerdere keren in een menstruatiecyclus een morning-afterpil in te nemen omdat de hoeveelheid hormonen dan heel hoog is en de cyclus ernstig verstoord kan worden.

Meestal word je op de normale tijd ongesteld. Soms een paar dagen vroeger. Soms een paar dagen later, vooral bij de pil met ulipristal. Doe een zwangerschapstest als je meer dan 2 weken later dan anders ongesteld wordt, als je minder bloed verliest dan normaal als je ongesteld bent of als je borsten groter zijn of pijn doen.

Geef je borstvoeding dan mag je na de pil met levonorgestrel 8 uur geen borstvoeding geven. Na de pil met ulipristal mag je 7 dagen geen borstvoeding geven. Neem de pil direct na het voeden. Kolf daarna 8 uur en gooi de melk weg. Je kunt flesvoeding geven of moedermelk die je nog hebt. 

Als je korter dan 5 dagen geleden onbeveiligde seks hebt gehad dan kun je in plaats van de morning-afterpil een koperspiraal laten plaatsen bij de huisarts. 
Als je langer dan 5 dagen geleden onbeveiligde seks hebt gehad dan kan dit niet meer. Je moet dan afwachten of je zwanger bent geworden. Doe een zwangerschapstest als je niet op je normale tijd ongesteld wordt, minder ongesteld dan normaal of als je het gevoel hebt dat je zwanger bent.

Als je de morning-afterpil met levonorgestrel slikt omdat je de anticonceptiepil bent vergeten, dan moet je een condoom gebruiken tot je weer 7 dagen achter elkaar de anticonceptiepil hebt geslikt. Als je de morning-afterpil met ulipristal hebt geslikt dan moet je een condoom gebruiken tot je weer 14 dagen achter elkaar de anticonceptiepil hebt geslikt.

De morning-afterpil kun je zelf kopen bij de drogist of apotheek. Hiervoor hoef je niet eerst naar de huisarts, omdat er geen recept nodig is.

Neem dezelfde dag contact op met de huisartspraktijk of huisartsenpost als:

• je overgeeft binnen 3 uur nadat je de morning-afterpil hebt geslikt. De morning-afterpil werkt dan minder goed. Soms moet je een extra pil slikken, soms met een medicijn om overgeven te voorkomen.
   
• je last hebt van diarree binnen 4 uur nadat je de morning-afterpil hebt geslikt. Soms moet je een extra pil slikken

Maak een afspraak met je huisarts als:

• je een koperspiraaltje wilt laten plaatsen om zwangerschap te voorkomen- je medicijnen tegen epilepsie, tuberculose of hiv gebruikt: dan werkt de morning-afterpil minder goed. Overleg met je apotheker of huisarts. Een koperspiraaltje kan dan een betere oplossing zijn.
   
• je de morning-afterpil hebt gebruikt en denkt dat je toch zwanger bent geworden
   
• je zonder condoom seks hebt gehad en je partner misschien een seksueel overdraagbare ziekte (bijvoorbeeld chlamydia) heeft
   
• je seks hebt gehad tegen je zin. Je kunt bij je huisarts terecht voor een gesprek, advies of steun

NHG-standaard Anticonceptie

KNMP Standaarden voor Zelfzorg Noodanticonceptie

Rutgers